ʻO ka Word Foundation
Kaʻana i kēia ʻaoʻao



THE

WORD

♐︎

Vol. 18 NOVEMBER 1913 Helu. 2

Kuleana kope 1913 na HW PERCIVAL

NĀ KULA

(Hoʻomauʻia)

ʻAʻole like ka nui o nā lewa i makemake ʻia e ka lehulehu. Ma ka liʻiliʻi ʻokoʻa kekahi mau mea hiki i ke aʻo ʻana i hana i kēlā mau ʻano lewa ʻē aʻe, aʻo ka poʻe e ke ʻano kūlohelohe i ka nui o nā ʻōpū he nui loa. Pono ka mea hana hūʻai e ka mea kūlohelohe i kēia mau lewa āpau, me ka ikaika loa o kona mau makemake.

He hana kupaianaha ka ʻike ʻole ʻana i kekahi o ia mau ʻano mele i ka moku ala. Inā ʻike ʻia, ʻike ʻia lākou i ka moeʻuhane. Ua hoʻōla lākou i ka poʻe e ala e like me ka poʻe hiamoe. ʻAʻole i maʻalahi maʻalahi nā ʻano o kēia mau moemoeā i ka wā e ala ana nā mea i make, me he mea lā hiamoe lākou. No ka mea, ke ala nei nā kānaka, hana ka noʻonoʻo, hana pinepine i nā mana o ka ʻōpū makemake.

ʻO ka hoʻokō ʻia o ke kumu o kahi honu makemake e hilinaʻi ʻia i ka ʻano like o nā makemake i ka lewa a me ka mea nāna ia e hoʻokokoke ai. Ke hoʻoneʻe nei ka noʻonoʻo ala ʻana i kona mana mai ke kino hiamoe, lilo ka makemake huna a lilo i nā makemake ʻē aʻe. Ma muli o nā makemake huna e hake nā kānaka - a ʻaʻole i manaʻo pinepine ʻia e kekahi poʻe, ke hūnā nei lākou a lilo i mea pōʻino, a me nā moeʻuhane.

Aia kekahi mau ala e hiki ai i kekahi ke pale aku iā ia iho mai nā makemake honu, e ala a ʻuhane paha. ʻO kaʻoiaʻiʻo, ʻo ka mea mua e hana ai me ka hoʻopiʻi ʻana i ka makemake i ka manaʻo kūpono a me ka noʻonoʻo ʻana e hewa. E hōʻino i ka makemake. Lawe i kēia ʻano kūpono. E hoʻokaʻawale i ka makemake kū'ē, ʻike ʻia ka pololei. ʻIke aku i ka makemake he holoholona i hiki mai. E hoʻomaopopo ʻo ka mea aʻu e makemake ai, ʻaʻole makemake ia i ka mea makemake. ʻIke ʻoi he ʻanoʻokoʻa kekahi kanaka mai ka makemake.

ʻO ka mea maopopo iā ia a he kūpono, ʻaʻole paha e hopohopo ʻia e ka makemake kaʻeʻeʻe i loko o ka moku ala.

Inā pili nā makemake i nā poʻe ʻē aʻe iā lākou iho a ala koke paha i ke ala ʻana, a i ʻole makemake ka makemake e hoʻokuke i kekahi e hana i kahi mea ʻaʻole nāna e hoʻokō pono ʻole, nāna nō e hoʻohiolo ma ka mea hoʻohuli manaʻo. E pono ʻo ia ke hoʻomaopopo ʻo wau he make ʻole; ʻaʻole hiki ke ʻeha a hana ʻia i ka hana a kahi mea e makemake ʻole ai e hana; ʻo ke kumu ke manaʻo nei ʻo ia ka makemake ʻo ia ka ʻae o ke ʻano o ka ʻike, akā hiki ke hōʻeha ʻia ka ʻike ma ke ʻole wau e ʻae iā lākou e makaʻu a makaʻu i ka hopena. Ke manaʻo nei ke kanaka pēlā, ʻaʻole hiki ke makaʻu. ʻAʻohe hopohopo ʻo ia, a ʻaʻole hiki i ka ʻuhane ke kuko iā ia ke noho pū ma kēlā meʻe. Ua waiho ia; ʻokoʻa, e luku ʻia i ka lewa i kūkulu ʻia.

I mea e pale ai iā ia i ka moeʻuhane i waena o nā kuko huki, ʻaʻohe pono o ke kanaka e ʻalo nei i kekahi mea āna e ʻike ai he hewa. ʻO ke ʻano o ka noʻonoʻo e paʻa ana i ka lā e hoʻoholo nui ai kāna mau moeʻuhane. Ma mua o ka hoʻomaha ʻana pono e uku ʻo ia i kona mau makaʻo ʻaʻole e waiho i kekahi mau mana i loko o kona kino. Haki aku ʻo ia iā lākou e kāhea iā ia inā ʻaʻole hiki i kona kino ke pale aku i ka hopena inimical a e ala hoʻi i ke kino. Ma hope o kona hoʻomaha ʻana pono e hele, e hele ana i ka hiamoe, hana i ka lewa a hoʻokomo iā ia iho i ke ʻano e pale ai i kona mana i ke kūlana ala.

Aia kekahi mau mea kino e hana ʻia no ka pale, akā inā hoʻopiʻi ʻia ke ʻano kino e mālama i ke kāne ma lalo o ka mana o nā kuʻuna. I kekahi manawa pono e hoʻokaʻawale ke kanaka iā ia iho i nā manaʻo a maopopo iā ia he manaʻo, he kanaka. No laila, ʻaʻohe mea ola kino i hāʻawi ʻia i ʻaneʻi.

Hōʻike ʻia nā manaʻo manaʻo ola o nā kāne ola ma kahi e hiki mai ana o ka Logou.

(E hoʻomau 'ia)