ʻO ka Word Foundation
Kaʻana i kēia ʻaoʻao



THE

WORD

Vol. 20 ʻOʻOkakopa 1914 Helu. 1

Kuleana kope 1914 na HW PERCIVAL

NĀ KULA

(Hoʻomauʻia)
Makemake i nā haʻalulu o nā kāne make

Hiki i nā akua makemake keʻai i ka lewa aiʻole ma o ke kino o ke kanaka ola. ʻO kaʻano o ka mea maʻamau e like paha me ka like a me keʻano'ē. I ka manawa e makemake ai nā kukoʻelua i nāʻanoʻanoʻano likeʻole e hānai ana i kahi kanaka, e loaʻa ana ke kolu o ka'āpana,ʻo ia hoʻi ka mea eʻai ai, no ka mea, e paio ana nā meaʻelua i ka mea e pono ai ke kanaka, a ua ikaika ka mana ikaika ʻO ka hopena o ka hakakā e kāʻili a hānai ana i nāʻuhane o nā poʻe make i hauʻoli i ka hakakā.

ʻO ka manaʻo nui o ka poʻe make e hakakā nei no ka loaʻaʻana o ke kino o ke kanaka ola,ʻo ka makemake i kaʻuhane ikaika loa e lawe a paʻa i ka wā i hōʻike aiʻo ia i kona ikaika a me ka mana e hoʻoholo iā ia. Inā hikiʻole i nāʻuhane make o nā poʻe make ke koi aku i nā mea e pono ai e hāʻawi i ko lākou makemake ma o kona mau makemake maoli, ho'āʻo lākou i kekahi mau mea e hiki ai iā lākou ke holomua. Ke ho'āʻo nei lākou e koi iā ia e hoʻohana i ka lāʻauʻona aiʻole ka waiʻona. Inā hiki iā lākou ke lilo iā ia i mea hoʻoweliweli i ka hoʻohanaʻana i nā lāʻau lapaʻau aiʻole i ka waiʻona, e hiki iā lākou ke hoʻokuʻu iā ia i ka hana a me ka hanaʻole, e kōkua i ko lākou makemake.

ʻO ke kino a me ka lewa o ka meaʻawaʻawa a iʻole kaʻawa lāʻau hōʻailona e hāʻawi aku i kahi awa i nā manaʻo nui o nā poʻe make, aʻo kekahi paha ma ka manawa hoʻokahi aʻaiʻole paha i ka mea i hōʻehaʻia. Hāpai ka waiʻona waiʻona i ka wā e inu ai ke kanaka. I loko o kaʻona i ka hana a ke kanaka e hana wikiwiki i nā mea i nā manawa maʻalahiʻaʻoleʻo ia e hana. I ka wā i inu ai kekahi kanaka i kekahi o nā kuko huhū o keʻano pilikino i haoʻia ma luna ona, i nā hana e koi ai iā ia e hana. Pēlā e loaʻa ai ke kanaka i kaʻona hoʻonāukiuki, me ka hoʻoluhiʻole, ka'ōleloʻino a me ka hana hoʻomāinoino.

Hiki i nā leʻaleʻa o ka mea make ke hoʻoulu i nā kukoʻino o ke kanakaʻona a hoʻonāukiuki iā ia i ka hana kolohe. ʻO ka'īlio haeʻaihue koko e makemake i kaʻuhane o kahi mea make e hoʻoholo i ka mea inu i ka mea e inu ai, i hiki ai i ka'īlio wolf ke hoʻokuʻu i ke ola-ʻo ke kumu o ke ola i ka wā e holo mai ana mai ka hopena. ʻO kēia mau moʻolelo no ka loliʻana i keʻano o nā kānaka he nui iʻona. ʻO kēia mau moʻolelo no ka pepehi kanaka he nui. I hoʻokahi manawa o ka inuʻona, hiki i kekahi kanaka ke loaʻa i nāʻanoʻokoʻa like 'ole o nā meaʻai eʻai ai ma o ia.

Aia heʻokoʻa ma waena o ka meaʻona a me ka meaʻona lama. ʻO ka meaʻona lama manawa kahi mea e pili ana i ka waiʻona a me ka meaʻona, akā,ʻo ia ka mea e hoʻomoe i ka inu waiʻona a me kekahi o nā mea e hoʻopukaʻia ana e ka mea inu wai. ʻO ka mea inu i ka meaʻona lama he mea kokoke i kaʻona o ka waiʻona, a no ka mea, ua kūpono kona hoʻoponoʻana i ka wai o ka waiʻona a iʻole nāʻuhane o ka poʻe make. i luna i kā lākou makemake. ʻO ka mea inuʻona e'ōlelo nei, "hiki iaʻu ke inu-a-ka-hoʻokahi-e like me kaʻike-pono," aia ma waena o nā mea maʻamau a me nā kānaka manawa. ʻO kēiaʻano kānalua nui loa ka hōʻailona o kaʻikeʻole no ka lōʻihi o kona inuʻana aia nō ke kuleana e koiʻia e lilo i hoʻokahi a iʻole ia o nāʻanoʻano'ē aʻeʻelua, e puni ana i ka puʻuwai, a ma kahi e hoʻomaha ai lākou i ko lākou mau makemake.

Ma waho aʻe o nāʻuhane o nā kānaka make e puka mai ana mai kēlā me kēia o nā pakiakaʻekolu o ka manaʻo i kapaʻia, ka moekolohe, ka manaʻo a me ke kolohe, he nui nāʻano'ē aʻe o nāʻuhane, kahi eʻike ai aʻike i ka hanaʻana inā maopopoʻo ia i nā hiʻohiʻona i hāʻawiʻia ma mua, aiʻikeʻo ia i keʻano o kā lākou hoʻohuiʻana i nā poʻe i hoʻopilikiaʻia a hoʻopilikiaʻia e nā manaʻo make o nā mea make.

ʻAʻole pono ke manaʻoʻia no ka makemakeʻana o nāʻuhane make o nā mea make i nā kānaka ola, eʻai nā mea ola a pau i nā ghosts. ʻAʻole paha he mea ola iʻikeʻole i kekahi manawa i ka loaʻaʻana o kaʻuhane kuko, aʻo ia kāna i lawe ai a hānaiʻia ma ka hāʻawiʻana i ka palekana, ka palaualelo, ka palaualelo, ka hae, ka ukiuki, ka inaina, a me nā mea'ē aʻe; akā, makemakeʻole nāʻuhane o ka poʻe make i mau makamaka,ʻaʻohe nānā a hānai, nā mea ola a pau. Hiki keʻikeʻia kaʻike o kaʻuhane i kaʻike o keʻano o ka mana e lawe mai ai.

ʻO kekahi mau vampiresʻo ia nā'āwai kuko o nā kānaka make. ʻO nāʻuhane i makemakeʻia e hiamoe ma luna o ka hiamoe e like me ka ho'ālaʻana. Ma luna (ka LogouʻOkakopa, 1913) ua'ōleloʻia nā vampires,ʻo ia nāʻuhaneʻona o nā poʻe make, aʻo ka mea i lawe pio i nā kino ola i ka hiamoe. ʻO ka wikiwiki keʻano o keʻano o keʻano. Hāpai lākou iā lākou iho ma ka laweʻana i kekahi o kaʻiʻo ponoʻole i hoʻonele i ka mea hiamoe. ʻO ka manawa maʻamau lākou e hoʻokokoke aku ai i ka hiamoe moe ma lalo o keʻano o ka mea punahele i kaʻaoʻao'ē aʻe. Akā,ʻo ka hiʻohiʻonaʻoluʻolu, aia ma hope o nā mea a pau,ʻo ka hoʻopunipuni waleʻana o kaʻuhane i ka moekolohe i waena o nā meaʻino a me nā mea make.

Hiki ke mālamaʻia ka palekana e ka mea i hoʻopaʻi inā hanaʻole ka mea pepehi i konaʻaoʻao ma keʻano he wahi hana no ka poʻe make. Ua mālamaʻia ka palekana ma ka ho'āʻoʻana i ka hoʻomaʻemaʻe. ʻAʻole pono ka hoʻoikaikaʻana i ka hana; ʻo ia paha he haʻahaʻa haʻahaʻa, akā, he pono e hoʻoikaika i nā hola, a me kaʻoiaʻiʻo a me kaʻoiaʻiʻo. ʻO ka hoʻokamani i mua o ke kiʻekiʻe kiʻekiʻe he hewa kilokilo.

ʻAʻole hiki ke komo i loko o ka lewa o kahi mea hiamoeʻole ka hōʻeha o ka mea make a i ka mea ola paha keʻole kona mau manaʻo a me kona makemake i nā hola hoʻomaha eʻaeʻia a hanaʻia paha me ka manaʻo o kaʻuhane.

(E hoʻomau 'ia)