ʻO ka Word Foundation
Kaʻana i kēia ʻaoʻao



THE

WORD

天︎

Vol. 17 IULU 1913 Helu. 4

Kuleana kope 1913 na HW PERCIVAL

NĀ KULA

ʻAʻohe mahina ʻole ka ʻāina mai ka manaʻoʻiʻo i nā lewa. I kekahi mau wahi o ka honua ka nui o ka manawa i hāʻawi ʻia i nā lewa; ma nā wahi ʻē aʻe, liʻiliʻi ka poʻe e pili ana iā lākou. He paʻa ikaika ka honu i nā noʻonoʻo o ka poʻe o ʻEulopa, ʻAsia a me ʻAmelika. Ma ʻAmelika hoʻohālikelike kekahi mau manaʻoʻiʻo i nā lewa. Akā ke māiʻakaʻi nā hūnū a nā mea ʻē aʻe a lawe ʻia i nā mea hou aʻe, e hoʻomohala ʻia ana nā mea hou, a hiki paha i ko ʻAmelika, i ka hoʻomohala ʻana i nā kauā hānai a me kā lākou moʻomeheu, holomua a hoʻomaikaʻi paha i ka mea kahiko o ka honua kahiko nona.

Ma nā ʻāina kahiko he ikaika a ʻoi aku ka nui o nā mokulele ma mua o ʻAmelika, no ka mea o ka lehulehu o kēlā mau ʻāina i mālama i ko lākou mau ola ola i nā manawa lōʻihi, ʻo ʻAmelika nā wai o ke kai ua holoi ʻia ma nā wahi nui o ka ʻāina; ʻaʻole nui ka poʻe e noho ana i nā wahi maloʻo i ka mālama i ka nui o nā moʻo o nā kuʻuna o nā kuʻuna kahiko.

ʻO ka manaʻoʻiʻo i nā ʻuhane, ʻaʻole ia he kumu hou, akā hiki i ka wā kamaliʻi o ke kanaka, a me ka pō o ka manawa. E hoʻāʻo e like me kā lākou hiki, ʻaʻole hiki i ke kānalua, ka hoʻomaloka a me ka civilization ke hoʻopau a hoʻopau i ka manaʻoʻiʻo i nā ʻuhane, ʻoiai aia nā ʻuhane a no ke kanaka ko lākou kumu. Aia lākou i loko ona, a nona kāna poʻe mamo ponoʻī. Hahai lākou iā ia ma o ka makahiki a me ka lāhui, a inā manaʻoʻiʻo ʻo ia iā lākou a ʻaʻole paha, e hahai a ma mua paha e like me kona ʻano, e like me kona mau aka.

I ka honua kahiko, ua hāʻawi nā lāhui a me nā ʻohana i nā lāhui ʻē aʻe a me nā ʻohana i nā kaua a me nā lanakila a me nā manawa hoʻokūkū, a ua hoʻomau nā hau a me nā akua a me nā daimonio me lākou. ʻO nā heihei o ka wā ma mua a me nā puʻu a i kēia wā a kaʻe i luna o nā ʻāina kahiko, ʻo ia hoʻi i nā pae kuahiwi a me nā heiau, nā wahi momona i nā kuʻuna, kaʻao a me nā moʻomeheu. Ke hoʻomau nei nā haki i ko lākou mau kaua o ka wā i hala, e moe mau i loko o nā manawa o ka maluhia i waena o nā hiʻohiʻona maʻamau, a hili i nā manaʻo o nā poʻe nā hua o ka hana o ka wā e hiki mai ana. ʻAʻole noho i ka ʻāina o ka honua kahiko i lalo o ke kai i nā makahiki he nui, a ʻo ke kai ʻaʻole i hiki iā ia ke hoʻomaʻemaʻe e ia i ka hana a kona mau wai a hoʻopuʻi iā ia mai nā aniani o ka poʻe make a me nā puʻuwē manu make ʻaʻole kanaka.

I ʻAmelika, kahi i hoʻopau ʻia ai nā mea kanu mua a kanu ʻole paha; ua holoi ke kai ma luna o nā wahi nui o ka ʻāina; ua haehae ke kai a hoʻopā i nā moʻo a me ka hapa nui o ka hewa o ka hana a ke kanaka. A pae hou ka ʻāina, hoʻomaʻemaʻe ʻia a kaʻawale hoʻi. Hōʻalo nā ʻōhulu a me ka ʻōhumu no nā ʻōpala i hana mua ʻia; Nūnū ʻia nā wao nahele kahi i kanu ʻia ai nā wahi i piha ʻia o nā kūlanakauhale i haʻaheo a me ka lehulehu. ʻO nā pihi kūloko o nā kuahiwi nā mokupuni me nā koena o nā ʻohana maoli, ka mea i hoʻopiʻi hou i ka ʻāina o ka lā i kona ulu ʻana mai ka hohonu, kaawale i nā lewa kahiko. ʻO ia ke kumu ke kaʻawale ʻole nei ʻo ʻAmelika. Aia ke kūʻokoʻa i ka lewa. I ka honua kahiko ʻaʻole ʻia nei he pono. ʻAʻole kaʻawale ka ea. Hoʻopiha ʻia kēia lewa i nā honu o nā lā i hala.

Loaʻa pinepine ʻia nā honu i kekahi mau kauhale ma mua o ka poʻe ʻē aʻe. ʻO ka mea maʻamau, ʻoi aku ka liʻiliʻi o nā moʻolelo o nā lewa i ke kūlanakauhale ma mua o ka'āina, kahi he nui ka poʻe noho a me ka mamao ma waena. Ma nā ʻāina kahiki e loli maʻalahi ka noʻonoʻo i nā manaʻo o nā mea kanu a me nā elves a me nā kaulike, a haʻi hou i nā moʻolelo o lākou, a mālama mau i nā mele honu i hānau ʻia e ke kanaka. Ma ke kūlanakauhale, ka wikiwiki o kaʻoihana a me ka leʻaleʻa e paʻa i nā manaʻo o nā kāne. ʻAʻohe manawa a nā kāne no nā manamana maʻi. ʻO nā wili o Lombard Street a me Wall Street ʻaʻole i mea, e like me ka mea e hoʻowalewale i ka noʻonoʻo o ke kanaka. Eia nō naʻe ka mana o nā lewa i hoʻāliʻi ai i ko lākou noho ʻana, e like me ka hana ʻana a kahi hii, kahi pili ma ka ʻaoʻao o kahi kuahiwi kokoke i kahi ululāʻau pōkā, a me nā heiau ma ka palena o kahi hana pohō.

ʻAʻole kūlike ke kanaka o ke kūlanakauhale i nā pôpeku. ʻAʻole pēlā ka mauna, ka poʻe mahiʻai a me ka lawaiʻa. ʻO nā hiʻohiʻona ʻē aʻe e hāʻawi i nā hōʻailona e ʻike ʻia i nā ao. Ua neʻe ka puka puka ʻōpala ma nā wahihele lāʻau. Ua hehi lākou iā lākou iho a puni ka lula o ka leho a me ka marsh, e hoʻopiʻi ana i ka huakaʻi hele i loko o ka hiʻona. Nā helehelena pōʻeleʻele a me nā aniani e hele nei i nā ʻalā a me nā awāwa a i nā kahakai pau ʻole. Hele hou lākou ma kekahi mau mea e kū ana ma ka ʻāina; ua hana hou lākou i kahi hana hoʻokalakupua o ka moana. ʻAʻole maʻamau ke kanaka o ke kūlanakauhale i ia mau ʻuhane haʻahaʻa, ʻakaʻaka lākou iā lākou; ʻike ʻo ia ʻaʻole hiki iā lākou keʻoiaʻiʻo. Akā ʻo ka hoʻomaloka a me ka ʻakaʻaka ʻana e nā mea like he nui, ua hāʻawi ʻia i ka manaʻo paʻa a me ka weliweli, ma hope o ka kipa ʻana i nā pōʻino kahi i makemake ʻia ke kaona.

I kekahi mau manawa ua pālahalaha ʻia ka manaʻoʻiʻo i nā lewa ʻē aʻe ma mua o nā mea ʻē aʻe. ʻO ka maʻamau kēia ma hope o a i ke wā o nā kaua, nā maʻi ʻino, nā ʻino. ʻO ke kumu ka pilikia a me ka make i ka lewa. Me ka liʻiliʻi o ka manawa a i ʻole ʻia e ka aʻo ʻana, ua huli ka noʻonoʻo i nā manaʻo o ka make, a ma hope. Hāʻawi ia i ka poʻe hoʻolohe a hāʻawi i ke ola i nā pale o ka poʻe make. ʻO ia nā makahiki waena. I ka wā maluhia, ʻoiai ka ʻona ʻana, ka pepehi kanaka a me ka lawehala, e hoʻēmi ana - ʻo ia mau hana e hānau ai a hoʻomau nā manamana - ʻoi aku ka nui o nā honu. Ua huli ʻia ka manaʻo mai ke ao make a hiki i kēia ao a me kona ola.

Hele mai ke aloha a a puka paha mai ka manawa i ʻike ʻole ai ke kanaka i ko lākou mea, a nui iā ia ka manaʻo no lākou. No ke kanaka, ola nā hūlani. ʻOiai ke hoʻomau nei ke kāne e like me ka noʻonoʻo a loaʻa iā ia nā makemake, mau ka hū.

Me nā moʻolelo puʻupaʻa āpau i haʻi ʻia, nā mea i hoʻopaʻa ʻia a me nā puke i kākau ʻia e pili ana i nā lewa, me he mea ʻole nā ​​kauoha a me nā ʻano o nā aniani. ʻAʻole i hāʻawi ʻia kahi hoʻololi. ʻAʻohe ʻike o ka ʻepekema pili maoli kahi manawa, inā ʻike kekahi i kekahi leʻa e ʻike ʻo ia i ke ʻano o kahi ʻano hanu. Hiki i kekahi ke aʻo e ʻike a makaʻu ʻole i nā honu me he mau ʻulaʻula ʻole iā lākou me ka ʻole e hāʻawi iā ia i ka nānā nui a i ʻole ke ʻano o lākou e ia.

ʻO ke kumuhana he hoihoi, a me nā ʻike e pili ana i ka holomua o ke kanaka, ʻo ia ka waiwai.

(E hoʻomau 'ia)