NO KE KAHUʻUI KULA

Harold W. Percival

Mahele III

ʻʻOLAʻOLA, Aʻoaʻo NOʻOAʻE?

I kēia manawa pilikia o nā kānaka a pau ka manaʻo o ke aupuni i ka manaʻo a i ʻole ke ʻano o ka mana aupuni.

Ke aupuni kūʻokoʻa nei, ʻoiai he kanaka a me ka poʻe. Ma mua o ka hiki ʻana i nā poʻe aupuni aloha ʻia, ʻo kēlā me kēia kanaka i ke leo i ke aupuni, i ke ʻano he koho balota ʻana. ʻAʻole hiki iā ia ke hoʻokele pono iā ia inā ke kāohi ʻia kona hoʻoholo ʻana, a inā paha i ʻāpono ʻole ʻia kona maikaʻi ʻana. Ma nā nīnau kūpono āpau e alakaʻi ʻia ʻo ia e ke kānāwai a me ka pololei, ma ka pololei a me ka noʻonoʻo mai loko.

ʻO ka luku ʻia he ikaika pololi, he kuhi me ka manaʻo o ka makemake kūʻokoʻa. Ua kūʻē ka ikaika Brute i ke kānāwai a me ka hoʻopono; ua hoowahawaha i na mea apau mai ka ole ka lealea hana, a e hoopau i na mea a pau i ke ala o kona loaa ana i ka mea ana e makemake ai.

ʻO ke kaua i loko o ke ao nei ma waena o ka mana kūpono o ka demokrasi a me ka ikaika o ka luku. Ma waena o nā mea ʻelua ʻaʻole hiki ke ʻae a hoʻoholo ʻole paha. Pono kekahi e lanakila i ka ʻē aʻe o kekahi. A, no ka mea, ua hoʻoneʻe ʻia ka ikaika a me ka maikaʻi no ka nāwaliwali a me ka palupalu, pono nō e hoʻopio ʻia ka ikaika a me ka ikaika. ʻO kahi pīhoihoi i ke kaua e hoʻolōʻihi wale i ka maʻi noʻonoʻo a me ke kaumaha o ke kino kanaka. No ka aupuni e lanakila ai ka poʻe pono i ko lākou lanakila ʻana i a lākou iho, ma ke aupuni ponoʻī. ʻO ka lanakila ʻana o ke aupuni e ke aupuni, e ka poʻe i alakaʻi i ka hoʻokele pono ʻana, e aʻo aku i ka poʻe lanakila i kipi e hōʻike ʻia ana i ka mana o ka lehulehu. A laila hiki ke maluhia maoli a me ka pōmaikaʻi maoli i ka honua. Inā nā mana wiwo ʻole e lanakila ai i nā pono a me nā demokala, a laila, e hoʻōki loa ʻia ka ikaika a me ka luku iā ia iho.

Hiki i nā alakaʻi i ke kaua ke alakaʻi a alakaʻi, akā ʻaʻole hiki iā lākou ke hoʻoholo e ʻaha ka ʻaoʻao i lanakila. Ma muli o ko lākou manaʻo a hana lākou i nā manawa a pau a hoʻoholo ai inā hana ʻo ka brute i ka make a me ka luku ʻana ma ka honua, a i ʻole ka mana o ka demokrasi e lanakila a hoʻomohala i ka maluhia a me ka holomua maoli i loko o ka honua. Hiki ke hana.

ʻO kēlā me kēia kanaka i ka honua manaʻo a manaʻo a hiki ke noʻonoʻo, ʻo ia hoʻi, ma ke ʻano a me ka makemake a me ka noʻonoʻo ʻana, i hoʻokahi no ka hoʻoholo ʻana, ʻo mākou nei ka poʻe, he aupuni kūʻokoʻa; a ʻo wai hoʻi ka mea e lanakila ma ka honua-ke aupuni a i ʻole ka mana aliʻi? Aia ka nui o ka pōʻino ma ke kali ʻana, ma ka hoʻopiʻi ʻana i ka pilikia. ʻO kēia ka manawa - ʻoiai he nīnau ola ia i loko o nā manaʻo o nā kānaka - e hoʻonā i ka nīnau.

Kuleana kope 1980 e The Word Foundation, Inc.